ÜNİTELERE GÖRE HAZIRLANMIŞTIR..

-MUHASEBE UYGULAMALARI-

ENVANTER: Saymak,ölçmek,tartmak,değerlemek suretiyle bilanço gününde tüm mevcutları, alacakları ve borçları kesin bir şekilde tesbit etme işlemine envanter denir.

Envanter türleri şunlardır:

1- Kuruluş envanteri :İşletmeler kurulduklarında ilk yapacağı kuruluş envanteridir.

2- Dönemsonu envanteri : 31.12.- itibariyle çıkarılması zorunlu olan envanterdir.

3- Devir envanteri: İşletmeler devredildiklerinde devir envanteri çıkartmak zorundadır.

4- Tasfiye envanteri : İşletmeler tasfiye edildiğinde tasfiye envanteri çıkartacaklardır.

Envanter 2’ye ayrılır :1- Muhasebe dışı envanter

2- Muhasebe içi envanter

1- Muhasebe dışı envanter : Muhasebe kayıtları dikkate alınmadan çıkarılan envantere muhasebe dışı envanter denir.Envanterin tanımını içerir.

T.T.K.’ca düzenlenmiştir.Yılda en az 1 kez yapılmalıdır.Bilanço muhasebe dışı envantere göre düzenlenir.

Değerleme : Bir işletmenin varlıklarının ve borçlarının bilanço günündeki gerçek değerlerinin tesbit ve takdiri işlemine değerleme denir.

a) T.T.K.’ya göre değerleme : Maliyet bedelini esas almıştır.

b) V.U.K.’a göre değerleme : 7 gruba ayrılır:

1- Maliyet bedeli : Bir iktisadi varlığın elde edilmesi veya değerinin arttırılması için yapılan giderlerin toplamına maliyet denir.

Maliyet bedeli şu varlıklara uygulanır:

- Maddi duran varlığa

- Maddi olmayan duran varlığa

- Ticari mallara

- Üretilen mamüllere

- Üretilen tarımsal ürünlere

2- Borsa rayici : Borsaya kayıtlı iktisadi varlıkların bilanço günündeki borsa değerini ifade eder. Yabancı paralara uygulanır.

3- Tasarruf değeri ( peşin değer): Bir iktisadi varlığın değerleme gününde sahibi için arzettiği değerdir.Senetli alacaklara ve senetli borçlara uygulanır.

4- Mukayyet değer( kayıtlı değer) : Bir iktisadi varlığın muhasebe kayıtlarında görünen değeridir.Senetsiz alacak ve senetsiz borçlara uygulanır.

5- İtibari değer (nominal-üzerinde yazılı): Her türlü senet hisse senedi ve tahvillerin üzerinde yazılı olan değerdir.Para ve çıkarılmış tahvillere uygulanır.

6- Rayiç bedel : Bir iktisadi varlığın piyasadaki alım-satım değerini ifade eder.

Sadece gayrimenkullere uygulanmaz.

7- Emsal bedel: Gerçek bedeli bilinmeyen veya tam tesbit edilemeyen iktisadi

varlıkların benzerlerine nazaran sahip olduğu değerdir.Değeri düşen mallara uygulanır.

Emsal bedelde şu sıralama izlenir: 1-Ortalama fiyat 2- Maliyet bedeli 3- Takdir esası

Muhasebe ilkelerine göre değerleme: Ya maliyet yada maliyet bedeli ile piyasa fiyatından hangisi düşük ise onunla değerleme yapılır.

NOT: Tüm kanun ve ilkeler açısından ortak değerleme yöntemi maliyet bedelidir.

2- Muhasebe içi envanter : Muhasebe dışı envanterin kayıtlara geçmiş halidir.

Sırasıyla şu aşamalardan oluşur:-Genel geçici mizan

- Envanter ve kayıtları

- Kesin mizan

- Mali tablolar ( bilanço ve gelir tablosu)

- Hesapların kapatılması

KAR HESAPLAMA YÖNTEMLERİ

1)Özsermaye karşılaştırmasıyla karın tesbiti:

DSÖS – DBÖS + ÇEKİLEN – İLAVE = KAR/ZARAR

( DSV-DSB ) – ( DBV-DBB ) + ÇEKİLEN – İLAVE = KAR/ZARAR

2)Hasılat yöntemi ile karın tesbiti :

Gelir ve giderler tahakkuk etmiş olsa bile alınmış yada ödenmiş kabul edilir.

GELİRLER – GİDERLER = KAR/ZARAR

GELİRLER > GİDERLER = KAR

GİDERLER > GELİRLER = ZARAR

NOT: Envanter işlemleri esnasında en önemli kalem Ticari Mal ‘dır.

TTK’ ya göre bulunan kar Ticari kar

VUK’ a göre bulunan kar Mali kar/ Vergi kar’ıdır.

KASA HSB: Aktif karakterli bir bilanço hesabıdır.Kasaya giriş oldığunda kasa hesabının borcuna, kasadan çıkış olduğunda hesabın alacağına kayıt yapılır.

KASA HSB

GİRİŞ ÇIKIŞ

Kasa hesabıyla ilgili dönem sonunda 3 işlem ile karşılaşılabilir:

1-) Kasa denkliği : Hesabın borç kalanı ile gerçekte kasanın mevcutu birbirinin aynıysa kasa denk demektir.Bu durumda bir düzeltme kaydı yapılmaz.

Örnek : Kasanın denk olması için sayım sonucu mevcut kaç olmalıdır?

B KASA HSB A

3.500.000 2.000.000

2-) Kasa noksanı : Kasa mevcutu Kasa hesabının borç kalanından eksik ise kasa noksandır.Sebeb ;- fazla bir ödeme yapılmış olabilir

- eksik tahsilat yapılmıştır

- bir ödemenin kaydı unutulmuştur

- kişi zimmetine para geçirmiş olabilir.

Eksikliğin nedeni hiçbir şekilde bulunamıyorsa eksiklik Olağandışı gider ve zarar hsb.’nın borcuna devredilir.

Örnek : Sayım sonucu 1.100.000.TL.’dır, noksanlığın sebebinin bankadan yapılan eksik tahsilat olduğu anlaşılmıştır.Düzeltme kaydını yapınız.

B KASA HSB A ------------------------------------------------

2.000.000. 800.000. Sayım ve Tesellüm Nok Hsb. 100.000

Kasa Hsb. 100.000

-------------------------------------------------

Bankalar Hsb. 100.000

Sayım ve Tesellüm Nok.Hsb. 100.000

--------------------------------------------------

Örnek : Sayım sonucu 1.500.000.TL.fakat noksanlığın sebebi bulunamamıştır.Düzeltme kaydını yapınız.

B KASA HSB A ------------------------------------------------

5.000.000 3.000.000 Sayım ve Tesellüm Nok Hsb. 500.000

Kasa Hsb. 500.000

-------------------------------------------------

Olağandışı Gid.ve Zarar Hsb. 500.000

Sayım ve Tesellüm Nok.Hsb. 500.000

------------------------------------------------

3-) Kasa fazlası : Kasa mevcutu kasa hesabının borç kalanından fazla ise kasa fazladır.Şu sebeblerden fazla çıkabilir:

- Bir tahsilat kaydı yapılmamıştır yada eksik tahsilat kaydı yapılmıştır.

- Eksik bir ödeme yapılmış olabilir.

- Fazla bir tahsilat yapılmış olabilir.

- Bir ödeme fazla kaydedilmiş olabilir.

Fazlalık nedeni bulunamıyorsa Olağandışı Gelir ve karlar hsb.na alacak kaydı yapılır.

Örnek : Sayım sonucu mevcut 2.500.000.TL. dir.Fazlalığın nedeni müşteriye yapılan eksik ödemedir.Düzeltme kaydını yapınız.

B KASA HSB A ------------------------------------------------

5.000.000. 3.000.000. Kasa Hsb. 500.000

Sayım ve Tesellüm Faz.Hsb. 500.000

-------------------------------------------------

Sayım ve Tesellüm Nok.Hsb. 500.000

Alıcılar 500.000

------------------------------------------------

Örnek : Sayım sonucu mevcut 4.000.000.TL. dir.Fazlalığın nedeni ise bulunamamış.Düzeltme kaydını yapınız.

B KASA HSB A

--------------------------------------------------

7.000.000. 4.000.000. Kasa Hsb. 1.000.000

Sayım ve Tesellüm Faz.Hsb. 1.000.000

-------------------------------------------------

Sayım ve Tesellüm Faz..Hsb. 1.000.000

Diğer Ol.dş.Gel.Kar.Hsb. 1.000.000

--------------------------------------------------

YABANCI PARALAR : Yabancı paralar kasa hsb.nın altında izlenir.Tek düzende yabancı paralar için bir hesab yoktur.Yabancı paralar dönem sonunda Maliye Bkl.ğının açıkladığı kur üzerinden değerlendirilir.Değerlemede kasa hesabında işlem yapılır.

Örnek : İşletme yaptığı bir satış karşılığında müşteriden 2000 $ almıştır.O tarihte 1 $ = 100.000.TL. YKY.

-----------------------------------------------

KASA 200.000.000

Y.İÇİ SATIŞLAR 200.000.000

------------------------------------------------

2000$ * 100.000 TL. = 200.000.000.TL.

Örnek : İşletme 1000 $ ‘ı 1$ = 200.000.TL.den bozmuştur.

------------------------------------------------

KASA 200.000.000

KASA 100.000.000

KAMBİYO KARI 100.000.000

------------------------------------------------

Örnek : İşletme kasasında 1000 $ vardır.Kasa hsb.borç kalanı 100.000.000.TL.dir.Dönem sonunda Maliye Bakanlığı kuru

1 $ = 150.000.TL.açıklamıştır.YKY.

------------------------------------------------

KASA 50.000.000

KAMBİYO KARI 50.000.000

------------------------------------------------

Örnek :Yıl sonu işletme kasasında 3.000.$ vardır.Mal.Bkl.kuru ise 1 $ = 60.000.TL

Aynı tarihte kasanın ve dövizin durumu nedir?

KASA HSB A ------------------------------------------------

15.000.000 KASA HSB 3.000.000

3.000.000 KAMBİYO KARI 3.000.000

18.000.000 --------------------------------------------------

3.000 $ * 60.000 = 18.000.000 3.000.000 artış var

Örnek :Yıl sonu işletme kasasında 2.000.$ vardır.Mal.Bkl.kur ise 1$ = 100.000.TL

Aynı tarihte kasanın ve dövizin durumu nedir?

KASA HSB A ------------------------------------------------

400.000.000 200.000.000 KAMBİYO ZARARI 200.000.000

KASA 200.000.000

200.000.000 --------------------------------------------------

2000 $* 100.000 TL. = 200.000.000

BANKALAR HSB :

Dönem sonunda bankaların ana hesapları ile yardımcı hesapları karşılaştırılır.Gerekli düzeltme kayıtları yapılır.Tahakkuk eden faizler kayda alınır.

Bankalar hesabına AC/HSB da denir.Alacaklı c/hsb’ a tahakkuk eden brüt faizden %10 Gelir Vergisi bundanda %10 fon payı kesilir.Kalan kısım net faizdir.

BANKALAR

BANKALAR BANKA KRD.

ACH BCH

(Faiz geliri) (Finansman gideri)

Örnek : Bankadaki paraya 90.000.000 faiz geliri tahakkuk ettirilmiştir.Net faizi bulunuz.YKY.

90.000.000*%10 = 9.000.000. GV 9.000.000.GV * %10 = 900.000.FON PAYI

9.000.000.+ 900.000. = 9.900.000 Toplam kesinti

90.000.000. – 9.900.000 = 80.100.000

-----------------------------------------------

PEŞ.ÖD.VER.VE FON. 9.900.000

BANKALAR 80.100.000

FAİZ GELİRİ 90.000.000

------------------------------------------------

Örnek : Yıl içinde Akbank ach’na yatırılan 50.000.000.TL yanlışlıkla garanti ach’na

Yatırılmış gibi kaydedilmiştir.Düzeltme kaydını yapınız.

--------------------------------------- ------------------------------------------

BANKALAR (garanti) 50.000. BANKALAR(Akbank) 50.000.

KASA 50.000 BANKALAR(garanti) 50.000

----------------------------------------- ------------------------------------------

Hatalı kayıt Düzeltme kaydı

Örnek:Yıl içinde iş bankası ach’dan çekilen 10.000.000.TL yanlışlıkla ziraat bankasından çekilmiş gibi kaydedilmiştir.Düzeltme kaydını yapınız.

------------------------------------------- --------------------------------------------

KASA 10.000.000 BANKALAR(ziraat) 10.000.000

BANKALAR (ziraat) 10.000.000 BANKALAR(işbankası) 10.000.000

-------------------------------------------- ---------------------------------------------

Hatalı kayıt Düzeltme kaydı

Örnek : Yıl içinde müşteri B’nin Akbanka yatırdığı 40.000.000.TL ‘nin kayıtlara

Geçmediği anlaşılmıştır.Düzeltme kaydını yapınız.

-----------------------------------------------

BANKALAR(Akbank) 40.000.000

ALICILAR(b) 40.000.000

-----------------------------------------------

Örnek : Yıl içinde A bankasından satıcı Mehmet beye yapılan 20.000.000.TL

Ödeme kayıtlara geçmemiştir.Düzeltme kaydını yapınız.

----------------------------------------------

SATICILAR(Mehmet bey) 20.000.000

BANKALAR(Abankası) 20.000.000

------------------------------------------------

MENKUL KIYMETLER

İşletmenin kar elde etmek amaçlı geçici bir süre elde tutmak için satın aldığı hisse senedi

Tahvil yatırım fonu gibi varlıklara menkul kıymet denir.

Hisse senedi : AŞ.’lerin hisseli komandit şirketlerin ve kooperatiflerin kanuni hükümlere

Uygun olarak çıkarttıkları sermayeye katılma belgelerine hisse senedi denir.Nama yada

Hamiline yazılı olabilir, devredilebilir.Hisse senedi sahipleri karpayı-temettü alır.

Tahvil : İktisadi devlet teşekküllerinin kamu kuruluşlarının ve AŞ.’lerin borç para sağlamak

Amacıyla çıkarttığı borç senetlerine tahvil denir.Nama yada hamiline yazılı olabilir, devredilir.

Menkul kıymetler şu amaçlı satın alınırlar :

- Kısa zamanda alıp satmak

- Diğer şirket yönetimine katılmak

- Riski dağıtarak devamlı gelir sağlamak

- İş ilişkileri kurmak

- Özel fonlar tahsis etmek

*Menkul kıymetler alış bedelleri üzerinden kayıt edilir.Alındığında ilgili hesaba borç, satıldığında ilgili hesaba alacak kaydı yapılır.Alım-satım esnasında oluşan karlar Menkul Kıymet Satış Karları Hsb.na alacak, zararlar ise Menkul Kıymet Satış Zararları Hsb.na borç kaydedilir.

* Dönemsonunda hisse senetlerinde oluşan değer düşmeleri için karşılık ayırma zorunluluğu

vardır.Ayırırken değer düşüklükleri dikkate alınır, artışlar dikkate alınmaz.

Örnek: İşletme peşin olarak 100.000.000.TL.tutarında hisse senedi satın almıştır.YKY.

-------------------------------------

HİSSE SENEDİ 100.000.000

KASA 100.000.000

--------------------------------------

Örnek: İşletme 100.000.000.TL.ye satın aldığı hisse senetlerini peşin 150.000.000.TL.ye

Satmıştır.YKY.

-----------------------------------------------------

KASA 150.000.000

HİSSE SENETLERİ 100.000.000

MENKUL KIY.SAT.KARI 50.000.000

-------------------------------------------------------

Örnek: İşletme daha önce 300.000.000.TL.ye satın aldığı hisse senetlerini 250.000.000.TL.ye

Satmıştır.YKY.

---------------------------------------------------------

KASA 250.000.000

MENKUL KIY.SAT.ZARARI 50.000.000

HİSSE SENETLERİ 300.000.000

-----------------------------------------------------------

Örnek: İşletmenin dönem içinde 100.000.000.TL.ye aldığı hisse senetlerinin dönemsonu borsa değeri 50.000.000.TL.dir.YKY.

----------------------------------------------

KARŞILIK GİDERLERİ 50.000.000

MEN.K.DEĞ.DÜŞ.KAR. 50.000.000

-----------------------------------------------

BORÇLU NAZIM HSB 50.000.000

ALACAKLI NAZIM HSB 50.000.000

------------------------------------------------

100.000.000.- 50.000.000 = 50.000.000

Örnek : X= 100.000 Y= 80.000 değerli hisse senetlerinin dönemsonu borsa değerleri ise şunlardır: X= 70.000 Y= 100.000 ise YKY.(Değer artışı dikkate alınmaz.)

----------------------------------------------

KARŞILIK GİDERLERİ 30.000.000

MEN.K.DEĞ.DÜŞ.KAR. 30.000.000

-----------------------------------------------

BORÇLU NAZIM HSB 30.000.000

ALACAKLI NAZIM HSB 30.000.000

------------------------------------------------

100.000.000.- 70.000.000 = 30.000.000

Örnek: İşletmenin Arı AŞ.ye ait 50.000.nominal değerli 1.000 adet hisse senedi vardır.Arı AŞ.hissedarlarına %50 kar payı dağıtacağını açıklamıştır.

-------------------------------------------------------

DİĞER HAZIR DEĞERLER 25.000.000 Temettü-Kar payının tahakkuk kaydı

İŞT.TEMETTÜ GEL. 25.000.000

--------------------------------------------------------

50.000.* 1.000=50.000.000*%50=25.000.000

Örnek: Hisse senedi kuponları Arı Aş.ye verilerek 25.000.000.TL.temettü geliri tahsil edilmiştir.

-------------------------------------------------------

KASA 25.000.000 Temettünün tahsil edilmesi

DİĞER HAZIR DEĞERLER 25.000.000

--------------------------------------------------------

Örnek : İşletmenin elinde Arı AŞ.nin çıkardığı tahvillerden 80.000.000.TL nominal değerli %60 faizli 30.09.1999 faiz tarihli tahvil vardır.Arı AŞ.tahvil faizlerinden %10 gelir vergisi ve ondanda %10 fon payı ayırmış net tutarı 01.10.1999 da işletmeye ödemiştir.

80.000.000* %60 = 48.000.000 tahvil faizi

48.000.000* %10 = 4.800.000 gelir v.stopajı

4.800.000* %10 = 480.000 fon payı

-------------------------------------------------------

42.720.000 net faiz geliri

-----------------------------------------------------

DİĞER HAZIR DEĞERLER 48.000.000 tahvil faizi tahakkuku

FAİZ GELİRLERİ 48.000.000

-----------------------------------------------------

-------------------------------------------------------

KASA 42.720.000 tahvil faizi tahsil edilmesi

PEŞ.ÖD.VER.VE FON. 5.280.000

DİĞ.HAZIR DEĞERLER 48.000.000

---------------------------------------------------------

Örnek: Dönemsonu işletme elinde fazi başlangıcı 1 aralık faizi %80 olan 3 aylık 100.000.000.TL.değerinde hazine bonosu vardır.31 aralık itibariyle faiz ne kadardır.YKY.

100.000.000*80*31

------------------------ = 6.794.520.

365

-------------------------------------------------

GELİR TAHAKKUKLARI 6.794.520. Bir sonraki yılın gelirin cari yıl tahakkuk kaydı

FAİZ GELİRLERİ 6.794.520

---------------------------------------------------

BORÇLU NAZIM HSB 6.794.520

ALACAKLI NAZIM HSB 6.794.520

-----------------------------------------------------

Bu işlem dönemsonu ile ilgilidir.İlgili Hesabı kapatmak için yapılmıştır.

1- TİCARİ ALACAKLAR

- ALICILAR

- ALACAK SENETLERİ

- ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR

2- DİĞER TİCARİ ALACAKLAR

1- TİCARİ ALACAKLAR

a)ALICILAR : Müşterilerin işletmeye olan senetsiz borçların izlendiği hesaptır.Aktif bir hesaptır.Müşteri işletmeye borçlandığında hesap borçlu, borcunu ödediğinde hesap alacaklı çalışır.

Değerleme : Alıcılar hesabı için vuk. Değerleme ölçüsü olarak mukayyet değer esasını uygular.

Dönem sonu alıcılar hesabı yardımcı hesap toplamları ile karşılaştrılarak hesap toplamlarının sağlaması yapılır.

Örnek: İşletme tamamı kredili 5.000.000.tl. tutarlı mal satmıştır.

------------------------------------

alıcılar 5.000.000

y.içi.satışlar 5.000.000

------------------------------------

Örnek: İşletme yarısı peşin yarısı kredili olarak 10.000.000 tl tutarlı mal satmıştır.

-----------------------------------

alıcılar 5.000.000

kasa 5.000.000

y.içi satışlar 10.000.000

----------------------------------------

Örnek: İşletme müşterisine 1.000.000 tl satış iskontosu uygulamıştır.

-------------------------------------

satış iskontoları 1.000.000

alıcılar 1.000.000

--------------------------------------

Örnek : Müşteri işletmeye olan senetsiz borcunun 3.000.000.tl.sini ödemiştir.

-----------------------------------

kasa 3.000.000

alıcılar 3.000.000

-----------------------------------

Örnek: Yıl içinde 10.000.000 tl tutarlı bir kredili satış kayıtlara yanlışlıkla 8.000.000 tl olarak geçmiştir,düzeltme kaydını yapınız.

---------------------------------------- -------------------------------------

alıcılar 8.000.000 alıcılar 2.000.000

y.içi satışlar 8.000.000 y.içi satışlar 2.000.000

---------------------------------------- ----------------------------------------

HATALI KAYIT DÜZELTME KAYDI

b) ALACAK SENETLERİ :Müşterilerin işletmeye olan senetli borçlarını gösteren aktif bir hesaptır.

Müşteriden bir senet alındığında hesabın borcuna ,bu senetleri ciro edip başkasına devrederken yada senedin vadesi gelip müşteri senedini ödediğinde hesabın alacağın akayıt yapılır.

Bu senetler 4 türdür:

1- Cüzdandaki senetler

2- Tahsildeki senetler:

3- İskontodaki senetler

4- Teminattaki senetler

Tahsil edilebilme durumuna göre 3 türdür:

1- Normal-tahsil edilebilir

2- Şüpheli alacaklar

3- Değersiz alacaklar

Değerleme: Değerleme ölçüsü olarak tasarruf değeri esas alınır.

Şüpheli duruma düşen alacak senetleri için itibari değer esas alınır ve bunlar için yılsonu karşılık ayrılır.Eğer alacak senetleri için mukayyet değer esas alınırsa bir envanter düzeltme kaydı yapılmaz.

Reoskont : Tasarruf değerinin alacak sentelrine uygulanması işlemine reoskont denir.Bu işlem

ALACAK SENETLERİ REOSKONTU HSB.nda izlenir.Aktifi düzenleyici olup esasen pasif karakterli bir hesaptır.

Formül : A.N.T.

36500+(N*T)

A: senedin değeri N: vade tarihi ile değerleme günü arasındaki gün sayısı T: reoskont oranı

Örnek: 20.01.1996 vadeli 80.000.000.tl.lik bir müşteri senedi yıl sonu reoskont uygulamasına tabi tutulmuştur.Uygulanan reoskont oranı %50 dir.Hesaplayınız.

80.000.000*%50 *20/36500+(20*50)=

800.000.000/365=2.191.780 80.000.000-2.191.780=77.808.220

-----------------------------

reoskont faiz giderleri 2.191.780

alacak.sen.reoskont. 2.191.780

-------------------------------

Bu işlem bir gider olduğu için dönem kar/zararına devredilerek kapatılır.

c) ŞÜPHELİ ALACAKLAR: Dava ve icra safhasında,yada protesto edilerek birden fazla istenmesine rağmen ödenmemiş alacaklar şüpheli sayılır.Bu alacaklar için karşılık ayrılması gerekir.Karşılık şüpheli duruma düşülen dönemde ayrılır.Oluşan gider dönem kar/zararına devredilir.

Ticari amaç olmayan alacaklar ve teminata bağlanmış alacaklar şüpheli duruma düşsede karşılık ayrılmaz.

Örnek: İşletme müşterisine ait 10.000.000 senedi vadesinde tahsil edememiş protesto ettirerek icraya vermiştir.

-----------------------------------------

alacak senetleri( protestoda)10.000.000

alacak senetleri( cüzdanda)10.000.000

-----------------------------------------

Örnek: Bu alacak senedi şüpheli duruma düşmüştür.

------------------------------------------

şüpheli tic.alacaklar 10.000.000

alacak senedi(protestoda) 10.000.000

------------------------------------------

karşılık giderleri 10.000.000

şüpheli tic.alacak.karşılığı 10.000.000

------------------------------------------

Örnek: Müşteri 10.000.000 senedini sonradan işletmeye ödemiştir.

------------------------------------

kasa 10.000.000

şüp.tic.alacak. 10.000.000

-------------------------------------

şüp.tic.alacak.karşılığı 10.000.000

konusu kalmayan karş. 10.000.000

---------------------------------------

DEĞERSİZ ALACAK: Tahsil olanağı mahkeme kararı ile imkansız hale gelen ve alınmasından vazgeçilen alacaktır.

Bunun için yeniden karşılık ayrılmaz.

Örnek: Müşteriden olan 10.000.000 tl senetli alacaktan vazgeçilmiştir.

---------------------------------------

şüpheli tic.alacak.karşılığı 10.000.000

şüpheli tic.alacaklar 10.000.000

-------------------------------------------

2-DİĞER ALACAKLAR :

İşletmenin ticari nedenli olmayan alacaklarını ifade eder. Bunlar :

· ortaklardan alacaklar

· iştiraklerden alacaklar

· bağlı ortaklıklardan alacaklar

· personelden alacaklar

· diğ.çeş.alacaklar

Stok: Üretim veya ticaret işletmelerinde satmak amacıyla elde edinilen ticari mal,ilk madde malzeme,mamül,yarımamül vb.stoklar dahilinde yeralır.

Stok hareketlerini takip etme yöntemleri:

1- Aralıklı envanter yöntemi: Alışlar ve alıştan iade ile alıştan iskontolar 153 TİCARİ MAL hsb.borcunda,satışlar 600 Y.İÇİ veya 601 Y.DIŞI SATIŞLAR Hsb.alacağında izlenir.Ticari mal.hsb.borç kalanı gerçek durumu gösteremeyeceği için 621 SATILAN MALIN MALİYETİ hsb.borcuna .153 TİCARİ MAL.hsb.alacağına kayıt yaparak stokta kalan mal mevcudunun değeri belirlenir.600 SATIŞLAR brüt satışları 621 SATILAN MALIN MALİYETİ ise satışların maliyetini gösterir.Aradaki fark ise kar veya zarardır.Bu hesaplar 690 DÖNEM KAR/ZARARINA devredilerek kapatılır.

2- Devamlı envanter yöntemi: Satılan her malın satış anı maliyeti belirlenebilir.

153 TİCARİ MAL.hsb.borcuna maliyet fiyatıyla alışlar,alacağına maliyet fiyatıyla çıkışlar ve alıştan iade ile iskontolar kaydedilir.Hesabın borç kalanı mevcut malın maliyetini verir.

621 SATILAN MALIN MALİYETİ hsb.her satışta kullanılarak hesabın borcuna 153 TİCARİ MAL.hsb.alacağına kayıt yapılır

600 SATIŞLAR hsb.na satışlar satış fiyatından hasılat kaydedilir.600 ve 621 karşılaştırılarak kar/zarar tesbit edilir.

DEĞERLEME:

1-TTK VE MUHASEBE İLKELERİNE GÖRE :TTK.ya göre maliyet değeri ile piyasa değerinden hangisi düşükse o değer esas alınır.

Muhasebe ilkelerine göre ihtiyatlılık ilkesi gereği maliyet değeri esas alınır ve stokların değerinin düşme ihtimali düşünülerek stok değer düşüklüğü için karşlık ayrılır.

2-VUK.A GÖRE :

Satın alınan malın değerlemesi : maliyet bedeli esas alınır.Malın maliyetine mal alış giderleri olan her türlü taşıma ve nakliye gideri,gümrük vergisi ve sigorta bedeli dahil edilir.Maliyet hesabında ilk giren ilk çıkar veya son giren ilk çıkar yöntemi kullanılır.5 yıl yöntem değiştirilemez.

İmal edilen malın değerlemesi: maliyet bedeli esas alınarak dilenen yöntemle hesaplanılır.Yani ilk giren ilk çıkar veya son giren ilk çıkar yöntemi.

Değeri düşen malın değerlemesi: Doğal afet sonucu yada malların bozulması sonucu oluşan önemli miktardaki değer düşmesi durumunda emsal bedeli esas alınır.Buda ortalama satış fiyatı veya takdir esasına göre belirlenir.

STOK DEĞERLEME YÖNTEMLERİ:

Aralıklı envanter yönteminde :

1- gerçek maliyet yöntemi: Değeri yüksek olan stoklara uygulanır.Gerçek bedelleri üzerinden stoklar değerleme yapılır.

2- İlk giren ilk çıkar yöntemi: Değeri düşük çok çeşitli olan stoklara uygulanır.Satışlar ilk alınan depodaki mallardan yapılır.Dönemsonu son alınan maldan maliyet hesaplanır.

ÖRNEK: İşletmenin bilanço günü 200 adet malı vardır.İşletme ilk giren ilk çıkar yönetmini uygulayacaktır. Adet birim fiyat toplam

Alımları şöyledir: Dönembaşı mal 100 40.000 4.000.000

9 mayıs 300 50.000 15.000.000

8 haziran 400 55.000 22.000.000

8 ağustos 200 52.000 10.400.000

4 aralık 150 60.000 9.000.000

1.150 60.400.000

satılan malın maliyeti: kalan 200 ise

150*60.000=9.000.000

50*52.000=2.600.000

200 11.600.000

60.400.000

11.600.000

48.800.000 satılan malın maliyeti

3- Son giren ilk çıkar yöntemi : Değeri düşük çok çeşitli stoklara uygunır.Satılan mallar en son alınan mallardır.Dönemsonu ilk alınan maldan maliyet çıkarılır.

Yukardaki örneğe göre:

100*40.000=4.000.000

100*50.000=5.000.000

200 9.000.000

60.400.000

9.000.000

51.400.000

satılan malın maliyeti

4- Ortalama maliyet yöntemi: satın alınan malların toplam fiyatı toplam miktara bölünerek ortalama maliyet bulunur.

Yukardaki örneğe göre 60.400.000

toplam fiyat 60.400.000 10.504.400

toplam miktar 1.150 -----------------

ort.maliyet 52.522 49.895.600 satılan malın maliyeti

200*52.222= 10.504.400

Devamlı envanter yöntemine göre:

1- gerçek maliyet yöntemi: Bu yöntem için alınan ve satılan her malın gerçek değerinin bilinmesi gerekir.

2- ilk giren ilk çıkar yöntemi: satışlar ilk alınan maldan yapılır.

z malı için bilgiler:

işlem miktar birim fiyat toplam

1 ocak devir 80 500.000 40.000.000

5 mart satış 50

10 mayıs alış 40 600.000 24.000.000

15 haziran satış 30

20 ekim alış 70 700.000 49.000.000

30 kasım satış 80

alışlar 190 adet 113.000.000

satışlar 160 adet 92.000.000

stok kalan 30 adet 21.000.000

3- son giren ilk çıkar yöntemi: satışlar son alınan maldan yapılır.

alışlar 190 adet 113.000.000

satışlar 160 adet 98.000.000

stok kalan 30 adet 15.000.000

4- ortalama maliyet yöntemi:toplam maliyet toplam miktara bölünerek ortalama fiyat hesaplanır.

alışlar 190 adet 113.000.000

satışlar 160 adet 93.550.000

stok kalan 30 adet 19.450.000

STOKLARIN ENVANTER İŞLEMLERİ VE KAYITLARI:

* Satılan ama müşteriye gönderilmemiş olan mallar envanter listesine yazılmaz.

* Satılmak üzere işletmeye emanet gönderilen mallar envanter listesine yazılmaz.Nazım hsb.ta izlenir.

* Satın alınan ama işletmeye gelmemiş olan mallar envanter listesine yazılır.

* Satılması için başka işletmeye emanet gönderilen mal envantere yazılır.Bu nazım hsb.ta izlenir.

31 12 itibariyle stokların gerçek mevcudu kayıtlarla eşitlenmiş olmalıdır.

Firelerin Kaydı: İşletmenin faaliyeti sonucu oluşan ve kabul edilir sınırda olan Fire satışların maliyetine eklenerek satış hasılatı ile karşılaştırılır.Bunun dışındaki fire olağandışı gider ve zararda izlenir.Bu kanunen kabul edilmeyen giderdir.

Aralıklı envanterde fili sayıma göre malın değeri ve maliyeti hesaplandığından fire otomatikman hesaba alınır,kayıt gerekmez.

Devamlı envanterde mal hesabının borç kalanı sayım sonucunu vermesi gerektiğinden bulunan noksan

mal hesabından düşülür.

Örnek:Devamlı envanter uygulayan işletmede sayım sonucu kanuni oran dahilinde 5.000.000.lira maliyetli mal noksan çıkmıştır.

------------------------------------------

satılan malın malyeti 5.000.000

tic.mal 5.000.000

--------------------------------------------

Değeri düşen malın muhasebesi:

Çeşitli nedenlerle değeri azalan mallar ticari maldan düşülüp diğer stoklarda izlenir.Değer düşüklüğü kesin ise mal belirlenen değerden diğer stoklara yazılır,kesin olarak saptanan düşüklük miktarı diğ.olağandışı gid.ve zarar hsb.borcuna kaydedilir.

Örnek: İşletmenin sel nedeniyle 800 adet malı bozulmuştur.Bu malların satış değeri kalmadığı mali yargıca kesinleşmiştir.Malın birim maliyet değeri 100.000.liradır.

-----------------------------------------

diğ.olağan.dışı.gid.zar. 80.000.000

ticari mal 80.000.000

-----------------------------------------

Stoktaki değer düşüklüğünün ilerde ortadan kalkma durumu varsa ticari maldan diğer stoklara bu kayıtlar alınır.Değer düşüklüğü için karşılık ayırır.Buda stoklardan düşülür.

Örnek: İşletme stoktaki malının modası geçtiği için piyasa satış değerlerinin bilanço günü itibariyle maliyetine nazaran % 10 dan çok düşüklük olduğunu belirlemiştir.

300.000.000.lira maliyetli malına emsal bedele göre ortalama fiyat esasını uygulamış 250.000.000.lira değer bulmuştur.

-----------------------------------------------------

diğer stoklar 300.000.000

ticari mal 300.000.000

----------------------------------------------------

karşılık gid. 50.000.000

stok değer.düş.karşılığı 50.000.000

-------------------------------------------------------

Aralıklı envantere göre envanter kayıtları:

Örnek: Dönemsonu mal mevcudu 400.000.000.tl.

Dönem başı mal mevcudu 900.000.000.tl

Satışlar 700.000.000

Satıştan iade 10.000.000

Satış iskontosu 20.000.000

Malın maliyetini bulup envanter kayıtlarını aralıklı envanter yöntemine göre yapınız.

Satılan malın maliyeti 900.000.000-400.000.000= 500.000.000.tl.

Net satışlar: 700.000.000 – (10+20)=670.000.000

Satış karı : 670.000.000-500.000.000= 170.000.000

----------------------------------------

satılan malın maliyeti 500.000.000

tic.mal 500.000.000

-----------------------------------------

dönem kar veya zararı 530.000.000

satıştan iade 10.000.000

satış iskontosu 20.000.000

satılan malın maliyeti 500.000.000

---------------------------------------------

satışlar 700.000.000

dönem kar/zararı 700.000.000

------------------------------------------------

Devamlı envanter yöntemine göre envanter kayıtları:

Örnek: tic.mal hesabının borç bakiyesi 350.000.000

Satılan malın maliyeti 450.000.000

Satışlar 600.000.000

Sayım ve değerleme sonucu malın maliyet değerinin 330.000.000 olduğu tesbit edildi.20.000.000 lira noksanın 15.000.000 lirası kanuni fire 5.000.000 giderdir.

Brüt satış karı: 600.000.000-450.000.000=150.000.000

------------------------------------------------

satılan malın maliyeti 15.000.000

d.olağandışı gid.zar. 5.000.000

tic.mal 20.000.000

------------------------------------------------

borçlu nazım hsb. 5.000.000.

alacaklı nazım hsb. 5.000.000

-------------------------------------------------

dönem kar/zararı 450.000.000

satılan malın maliyeti 450.000.000

--------------------------------------------------

-------------------------------------------------

satışlar 600.000.000

dönem kar/zararı 600.000.000

------------------------------------------------

İşletmenin faaliyetinde 1 yıldan fazla uzun sürede kullanmak için elde ettiği varlıklar duran varlıktır.

2 gruba ayrılır: 1- maddi duran varlık 2- maddi olmayan duran varlık

1- MADDİ DURAN VARLIK: Fiziksel yapıya sahip duran varlıklardır, şu hesaplarda izlenir.

Arazi ve arsa

Yer altı yerüstü düzenleri

Binalar

Tesis makine ve cihazlar

Taşıtlar

Demirbaşlar

Diğ.maddi dur.varlıklar

Birikmiş amortismanlar

Yapılmakta olan yatırımlar

DEĞERLEME :

* TTK .da maliyet bedeli ile değerleme yapılır,bu bedelden amortisman ayrılır.

* VUK.da maliyet bedeli ile aktife varlık kaydedilir ve değerleme yapılır, Bu varlıkla ilgili yapılan giderler malın maliyetine eklenir.

AMORTİSMAN: Maddi duran varlıklar için ayrılan aşınma ve yıpranma payına amortisman denir.Duran varlığın değeri kullanılan süreye göre dağıtılarak gider yazılır.

Arsa ve araziler amortismana tabi değildir.TTK bu konuda işletmeyi serbest bırakmış VUK.amortisman ayrılması gereğini belirtmiştir.

Vuk.a göre 4 amortisman yöntemi vardır:

1- Normal amortisman

2- Azalan kalanlar üzerinden amortisman

3- Madenlerde amortisman

4- Fevkalede amortisman

1- Normal amortisman: Eşit paylı amortismandır.Duran varlığın maliyeti kullanım süresine bölünerek amortisman tutarı bulunur.Oran en fazla % 20.dir.

Amortisman tutarı: Duran varlık maliyeti/hizmet süresi

Örnek: 100 milyona satın alınan bir demirbaşın hizmet süresi 5 yıl ise yıllara göre amortisman tutarını bulunuz.

100.000.000/5=20.000.000

Örnek: Aynı örneğin 3. yıl amortisman tutarı nedir?

20.000.000

Örnek: Aynı örneğin 2.yıl birikmiş amortisman tutarını bulunuz.

20.000.000 1.yıl 20.000.000 2.yıl toplam 40.000.000

Kıst amortisman: Sadece taşıtlara uygulanır.İlk yıl taşıt kaç ay kullanılmışsa o kadar amortisman ayrılır.Ay tam kabul edilir.

Amortisman tutarı: yıllık amortisman tutarı* kullanılan ay sayısı/12

Örnek: 600 milyona 10.11.2001 de satın alınan taşıta % 20 normal amortisman uygulanacaktır.

600*%20=120 yıllık tutar

120*2 /12= 20.000.000 2001 için kıst

2001 için 20.000.000

2002 120 000 000

2003 120 000 000

2004 120 000 000

2005 120 000 000+100 000 000=220 000 000

2- Azalan kalanlar üzerinden amortisman: % 40.ı aşmadan bu yöntem kullanılabilir.Normal amortismanın 2 katıdır.Normale dönüş yapılabilir.

Örnek: İşletme 100 milyona aldığı demirbaşa %20 normal amortisman üzerinden azalan kalanlar yöntemi uygulayacaktır.Yıllara göre payları bulun.

100*%40 =40.000.000

60*40 =24.000.000

36*40 =14.400.000

21.6*40 =8.640.000

son yıl kalan tamamen indirilir. 12.960.000.

Amortismanların muhasebe kaydı:

2 tür kayıt yöntemi vardır:

1- Direk kayıt: Duran verlığın değeri amortisman payı kadar azaltılır.

2- Endirek kayıt: Amortisman payı 257 Birikmiş amortisman hsb.alacağına kaydedilir.Gider türüne göre de Gnel Yönetim veya Pazarlama Sat.Dağ.Gideri Hesabı borçlandırılır.

Örnek:İşletme 1.000.000.000 liraya aldığı bilgisayar için anormal amortisman yöntemine göre amortisman ayırmıştır.

----------------------------------

Genel.yön.gid. 200.000.000

Birikmiş amortisman 200.000.000

-----------------------------------

Örnek: İşletme dağıtım için aldığı taşıta 150.000.000.lira amortisman ayırmıştır.

-------------------------------------

paz.sat.dağ.gid. 150.000.000

Birikmiş amortisman 150.000.000

--------------------------------------

Maddi duran varlığın satışı:

Örnek: İşletmenin 400.000.000 lira maliyetli otosu peşin 150.000.000 liraya satılmıştır.Otonun birikmiş amortismanı 200.000.000 liradır.

Net değer: 400.000.000-200.000.000=200.000.000

Satış zararı: 200.000.000-150.000.000= 50.000.000

--------------------------------------------

kasa 150.000.000

birikmiş amortisman 200.000.000

d.olağandışı gid.zar. 50.000.000

Taşıt 400.000.000

---------------------------------------------

eğer 250.000.000 liraya satsaydı 50.000.000 kar olurdu o zaman

--------------------------------------------------

kasa 250.000.000

bir.amortisman 200.000.000

taşıt 400.000.000

d.ol.d.ger.kar 50.000.000

-----------------------------------------------------

eğer satılan demirbaş yenilenecekse bu satış karı dönem karına eklenmez Özel fon hsb.na aktarılır en çok 3 yıl süresi vardır 3 yıl sonra yenileme yapılmazsa tekrar kara eklenir.

--------------------------------------------------

kasa 250.000.000

bir.amortisman 200.000.000

taşıt 400.000.000

özel fonlar(yenileme) 50.000.000

-----------------------------------------------------

yenileme olmazsa

------------------------------

özel fon 50.000.000

d.ol.gel.kar 50.000.000

-------------------------------

YENİDEN DEĞERLEME :

Paranın alım gücünde oluşan azalma nedeniyle yeniden değerleme yapılır.Bu Maddi dur.Varlık Yeniden Değ.Artışı Hsb.nda izlenir.

Örnek: İşletme 100 milyon lira maliyetli birikmiş amortismanı 20 milyon olan demirbaşını % 50 yeniden değerlemeye tabi tutacaktır.Değer artışını bulunuz.

100* %50 =50.000

20 * %50 = 10.000

80 * %50 = 40.000

------------------------------------

demirbaş 50.000.000

birikmiş amortisman 10.000.000

mad.d.v.yen.değ.artışı 40.000.000

--------------------------------------

Yeniden değerleme sonrası demirbaşın değeri üzerinden amortisman ayrılır.

2- MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIK: Fiziksel varlığı olmayan işletmeye bazı hak ve imtiyazlar sağlayan varlıklardır.Bunlar:

Haklar:Lisans,patent,imtiyaz gibi elde edinilen hukuki tasarruflar ile kamu otoritelerinin işletme tanıdığı haklar ve yetkilerdir.

Şerefiye: İşletmenin konumunun kuruluş yerinin işletmeye sağladığı üstünlüğün parasal değeridir.

Kuruluş ve örgütlenme gideri: İşletme kuruluşnda yapılan tüm giderlerdir.

Araştırma geliştirme gideri: İşletmenin bir ürünü geliştirme yenileme için yaptığı giderlerdir.

Özel maliyetler:Kiralanan gayrimenkuller üzerinde yapılan ekleme ve geliştirme için yapılan giderdir.

Bunlar maliyet bedelleri ile aktife kaydedilir.Yeniden değerlemesi yapılmaz.Amortismanı 5 yılda eşit payla itfa edilir.

------------------------------------

şerefiye 150.000.000

kasa 150.000.000

-----------------------------------

gen.yön.gid 30.000.000

bir.amortisman 30.000.000

------------------------------------

BANKA KREDİLERİ: Borçlu cari hesapta denir.Pasif hesaptır.Oluştuğunda alacaklı ödendiğinde borcuna kayıt yapılır.Bu hesaba işleyen faizler Finansman gideri hes.borcunda izlenir.İşleyen faiz borcu artırır.

Değerleme: TTK.ya göre itibari ,Vuk.a göre mukayyet değer esas alınır.

SATICILAR : İşletmenin senetsiz ticari borçlarının izlendiği hesaptır.Pasif karakterlidir.Oluştuğunda hesab alacaklı ödendiğinde hesap borçlu çalışır.

Değerleme: TTK.ya göre itibari ,Vuk.a göre mukayyet değer esas alınır.

BORÇ SENETLERİ: İşletmenin senetli ticari borçlarının izlendiği hesaptır.Pasiftir.

Değerleme: TTK.ya göre itibari,Vuk.a göre tasarruf değerle değerlenir.

Reoskont: Borç senetlerinin vadesinden önce ödenmesi halinde peşin değerinin hesaplanmasıdır.

Yevmiye kaydı şöyledir:

-------------------------------------

Borç senetleri reoskontu

Reoskont faiz gelirleri

----------------------------------------

TAHVİLLİ BORÇLAR: AŞ.lerin uzun vadeli fon sağlama amaçlı çıkardığı borç senetlerine tahvil denir.Pasif karakterlidir.

Değerleme: TTK.da itfa değeri ile, Vuk.a göre itibari değerle değerlenir.

GELİRLER

İşletmenin ana faaliyet konusuna giren mal-hizmet satışı yada faiz kira vb.unsurlardan elde edilen brüt tutarlara gelir denir.Tüm gelirler alacaklı çalışır.Yıl sonu tüm gelirler dönem kar/zararı hsb.na devredilerek kapatılır.

Gelirler şu hsb.larda izlenir:

1- Brüt satışlar

2- Diğ.faaliyetlerden olağan gelir karlar

3- Olağandışı gelir ve karlar

Esas gelir Yurtiçi satışlardır.

Gelirler 3 bakımdan kontrol edilir:

1- Dönem bakımından

2- Gerçekleşme bakımından

3- Vergi kanunları bakımından

Dönem gelirleri ve kira gelirleri Diğ.olağan gelir ve kar hsbn.da izlenir.

Döneme ait olmayan bir yıldan kısa süreli gelir Gelecek aylara ait gelir hsb.nda izlenir.

Döneme ait olmayan bir yıldan uzun süreli gelir Gelecek yıllara ait gelir hsb.nda izlenir.

Gerçekleşmiş ama tahsil edilmemiş olan gelirler gelir tahakkukları hsb.nda izlenir.

Not: Tüm gelirler Dönem kar/zararı hsb.na devirle kapatılır.Ancak gelecek yıllara ve aylara ait gelirler ile gelir taahhukları dönem kar/zararına devredilemez.

Vergiden muaf olan gelirler Nazım hsb.ta izlenir.

GİDERLER

Gider: Gelir elde etmek amacıyla yapılan varlık tükenmeleridir.Tüm giderler borçlu çalışır.Dönem sonu kapatılırken alacağa yazılır.

3 bakımdan giderler kontrol edilir:

- dönem bakımından

- gerçekleşme bakımından

- vergi kanunları bakımından

Dönem giderleri gen.yönetim gid.hsb.nda izlenir.

Döneme ait olmayan süresi 1 yıldan kısa olan giderler Gel.aylara ait giderler hsb.nda izlenir.

Döneme ait olmayan süresi 1 yıldan uzun olan giderler Gel.yıllara ait giderler hsb.da izlenir.

Gerçekleşmiş fakat ödenmemiş giderler gider tahakkukları hes.nda izlenir.

Not:Giderlerle ilgili dönem ayarlaması yapılırken soruda verilen ilk hesap alacaklandırılır.

Kanunen kabul edilmeyen giderler Nazım hsb.ta izlenir.

Giderlerin kapatılması:

Tüm giderler alacağa kayıt edilirken Dönem kar/zararı borçlandırılır.

Gider Yöntemleri:

2 türdür.

1- 7 A seçeneği: Giderler büyük defterde fonksiyon yardımcı defterde çeşit esasına göre izlenir.Üretim ve hizmet işletmeleri bu seçeneği kullanır.Hesapları şunlardır:

- Direkt ilk madde ve malzeme gideri

- Direkt işçilik gideri

- genel üretim gideri

- hizmet üretim gideri

- araştırma geliştirme gideri

- paz.satış dağıtım gideri

- genel yönetim gideri

- finansman gideri

2- 7 B seçeneği: Ticaret işletmeleri kullanır.giderler büyük defterde çeşit yardımcı defterde fonksiyon esasına göre izlenir.Hesapları şunlardır:

-İlk madde ve malzeme gideri

- işçi ücret ve giderleri

- memur ücret ve giderleri

-Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler

- çeşitli giderler

- vergi resim ve harçlar

- amortisman ve tükenme payları

- finansman gideri

- gider çeşitleri yansıtma

ÖZKAYNAK: İşletmenin toplam net varlıkları ve borçları arasındaki farktır.

Şu unsurlardan oluşur:

- Ödenmiş sermaye

- Sermaye yedekleri

- Kar yedekleri

- Geçmiş yıl karları

- Dönem net karı

Varsa geçmiş yıl zararları ve dönem zararı bu unsurların toplamından düşülür.

SERMAYE VE ÖDENMİŞ SERMAYE:

İşletmeye işletme sahip ve ortakları tarafından tahsis edilen ve anasözleşmede yeralan ticaret siciline tescil edilen esas sermaye 500 SERMAYE hsb.nda izlenir.

Esas sermayenin henüz ödenmemiş olan kısmı 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE hsb.nda izlenir.

Ödenmiş sermaye ile ilgili bir hsb.yoktur.Esas sermaye- Ödenmemiş sermaye farkı ödenmiş sermayeyi verir.

--------------------------------------------- Sermaye taahhüdü kaydı

ÖDENMEMİŞ SERMAYE

SERMAYE

-----------------------------------------------Sermaye taahhüdünün yerine getirilmesi

KASA

ÖDENMEMİŞ SERMAYE

----------------------------------------------

Sermayede oluşan artış ve azalışlar 690 Dönem kar/zararı hsb.nda gösterilir.Kar sermayeye ilave, zarar sermayeden bir indirim olarak ayrıca gösterilir.

YEDEKLER

Karın dağıtılmayarak işletmede geleceğe karşı tedbir amaçlı alıkonulan kısmına yedek denir.Sermaye şirketlerince ayrılırlar.

2 ye ayrılır: 1- kar yedekleri 2- sermaye yedekleri

1- Kar yedekleri: Net karın dağıtılmayıp işletmede bırakılan kısmıdır.Amaç özkaynakları sağlam tutmaktır.3 e ayrılır:

a) Yasal yedek: TTK ya göre ayrılması zorunlu yedektir.

b) Statü yedek: Şirket sözleşmesine göre ayrılan yedektir.

c) Olağanüstü yedek : Şirket genel kurulunun toplanarak olağanüstü dönemlerde ayırdığı yedektir.

d) Özel fonlar: yenileme yatırım sermaye itfası gibi amaçlarla kardan ayrılan yedektir.

2- Sermaye yedekleri: İşletmenin faaliyet karı dışında kalan sermaye hareketleri ile oluşan ve işletmede bırakılan tutarlardır.4 e ayrılır:

a) Hisse senedi ihraç primi: Sermaye artırımına giden aş.nin nominal bedelin üzerinde bir fiyatla hisse senedi çıkarması durumunda ihraç fiyat ile nominal bedel arasındaki farktır.

b) Maddi duran varlık yeniden değerleme artışı: Paranın alımgücündeki azalma nedeniyle varlıkların değerinin p.yasa fiyatına yakınlaştırılması işlemidir.

c) İştiraklerden yeniden değerleme artışı:

d) Hisse senedi iptal karları: Aş.ortaklarından biri sermayesini ödemezse ortağın senetleri iptal edilir yerine yeni ortak alınır.Yeni ortağın ödediği bedel eski tutardan fazla ise bu fark bu grubta yeralır.

DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI:

GELİR>GİDER= KAR

GELİR

Gelirler ve giderler 690 Dönem kar/zararı hsb.na devirle kapanır.

Vergi sonrası kar 692 dönem kar/zararına aktarılır.

------------------------------------------------- vergi sonrası kar/zarar kaydı

690 dönem kar/zararı

691 Dönem karı vergi ve yas.yük.karşılığı hsb

692 Dönem net kar/zararı

---------------------------------------------------

---------------------------------

692 Dönem net kar/zararı

590 dönem net karı

--------------------------------- kar kaydı

591 dönem net zararı

692 dönem net kar/zararı

----------------------------------- zarar kaydı

31 aralıkta genel geçici mizan düzenlenir

dönemsonu envanteri yapılır düzeltmeler yapılır.

Kesin mizan düzenlenir mali tablolar yapılır ve en son hesaplar kapatılır.

Hesaplar ters kayıtla kapatılır.

Bilanço: Doğruluk , samimiyet ve açıklık niteliklerini taşımalıdır.İşletmenin mali durumunu belli bir tarih itibariyle gösterir.

Gelir tablosu: İşletmenin belli bir dönemdeki faaliyet sonuçlarını gösterir.

Ticari kar ttk.ya göre bulunan kar, Mali kar vuk.a göre bulunan kardır.

Ticari kar ile mali kar karşılaştırması: TİCARİ KARDAN MALİ KARA GEÇİŞ

Değerleme: TTK maliyet,Vuk da belirli TİCARİ KAR+KAN.KABUL EDİLM.GİDER

Giderler yönünden : ttk ve vuk ta farklıdır. – VERGİDEN MUAF GELİR

Amortisman: TTK serbest,vuk %20 + EKSİK DEĞERLEME FARKI

Karşılık ayırma:ttk serbest, vuk zorunlu - FAZLA DEĞERLEME FARKI

ÜNİTE–10 TİCARET ŞİRKETLERİ

İşletme: İnsan ihtiyaçlarını karşılamak için mal veya hizmet üreten iktisadi birim veya kuruluşlara işletme denir.Bir kişi kurabilir.İşletme çeşitleri şunlardır:

1- Büyüklüğüne göre: - büyük – orta – küçük - çok uluslu işletme

2- İşkoluna göre : - endüstri - ticaret - hizmet - tarım – turizm

3- Üretilen mala göre : - tüketim malı üreten - endüstri malı üreten

4- Mülkiyetine göre : - özel işletme - kamu işletmesi - karma işletme - yabancı sermayeli işletme

5- Hukuki yapısına göre : -tek şahıs işletmesi - şirketler

İşletmeler şu amaçlarla şirket olmak ister:

- sermaye ve işbölümü sağlamak – sorumluluğu sınırlandırmak - riski dağıtmak

Şirket: 2 yada daha fazla gerçek yada tüzel kişinin ortak bir amaç uğruna zeka servet ve emeklerini birleştirmeleri hususunda yaptıkları anlaşmaya denir.

Özellikleri:

- En az 2 kişi tarafından kurulur.

- Ortak bir amaç olmalıdır.

- Bir sözleşme yapılmalıdır.

- Belli bir sermaye konmalıdır.

Tüzel: Kanunen kazanılan kişiliktir.

Gerçek: Doğuştan kazanılan kişiliktir.

Şirketlerin Sınıflandırılması:

1-Borçlar kanununa göre:

Adi şti: Tüzel kişiliği yoktur.Kuruluşu bir şekle bağlı değildir.Ticari unvan zorunluluğu yoktur.Şirket sözleşmesi yazılı veya sözlü olabilir.

2-Özel kanunla kurulan şti: Devlet tarafından belli bir amacın gerçekleştirilmesi için özel bir kanunla kurulan şirkettir.

3- Kooperatifler : Bireylerin ortak menfaatlerini gerçekleştirmesi için kurulan tüzel,değişir ortaklı ve sermayeli şirkettir.

4- TTK.ya göre : 2 gruba ayrılır:

a) Şahıs şirketi b) Sermaye şirketi

- Kollektif şti. - Anonim Şirketi

- Komandit şti. – Limited Şti

- Eshamlı komandit(sermayesi paylara bölünmüş komandit şti.)

Özellikleri:

1- Şirket sözleşmesi yazılıdır.

2- Tüzel kişidir.

3- Ticari ünvanı olmalıdır.

4- İflasa tabidir.

5- Ticaret siciline kayıtlıdır.

6- Ticari defterleri tutmak zorundadır.

Şahıs ve sermaye şirketleri arasındaki farklılıklar şunladır:

1- Şahıs şirketi ortakları gerçek kişi ( komanditer ortak hariç),Sermaye şirketinde gerçek yada tüzeldir.

2- Şahıs şirketinde sorumluluk sınırsız,(komanditer hariç), sermaye şirketinde sermaye payına bağlıdır

3- Şahıs şirketinde sermaye miktarı belirsiz,sermaye şirketinde sermaye miktarı kanunla belirlidir.

4- Şahıs şirketinde emek,ticari itibar sermaye olur(komanditer hariç),sermaye şti.de bu olamaz.

5- Şahıs şti.de sözleşme oybirliği ile değiştirilir, sermaye şti.de sözleşme oyçokluğu ile değişir.

6- Şahıs şti.de ortağın ölümü şirketin sona erme nedeni olabilir,sermaye şirketini bu etkilemez.

7- Şahıs şti.nde ortaklar Gelir vergisi öder, sermeye şti hem gelir hem kurumlar vergisi öder.

8- Şahıs şti ortaklığının devri zordur, sermaye şti ortaklığı devri daha kolaydır.

9- Şahıs şti. yedek ayırmaz,sermaye şirketi yedek ayırır.

10-Şahıs şti ünvanında ortaklardan birinin adı olmalı,sermaye şti.nde bu zorunluluk yoktur.

KONULARIN DEVAMI İÇİN TIKLAYIN>>